Chuyển đến nội dung chính

Lý Sơn – những cây phong ba mang gương mặt phụ nữ

Có người ví đàn bà ở Lý Sơn là những “củ tỏi cô đơn”, bởi trên đảo nhỏ giờ có đến hơn 400 “hòn vọng phu”, chủ yếu chồng mất bởi bão tố, tai nạn trên biển… Từ mấy trăm năm trước khi những binh phu Hoàng Sa một đi không trở về, đến những tháng ngày biển Đông dậy sóng.

Vợ các ngư dân đi trên tàu của thuyền trưởng Lê Minh Tân đau đớn khi những người chồng nằm mãi ở Hoàng Sa.

Một buổi trưa nọ, tôi lặng người chứng kiến những người đàn bà Lý Sơn ngồi sàng cát. Bên bờ sóng biển Đông. Để bỏ vào quan tài người thân vừa mới qua đời. Họ phải nhanh tay sàng sảy cho thật sạch, rửa cát, phơi khô. Như phơi hành tỏi. Cát nơi đây còn quý hơn vàng. Những hạt cát tinh khôi ấy, một mai sẽ lại rời thân xác để hòa vào đất. Để tiếp tục ôm ấp nuôi nấng những lứa hành lứa tỏi, những gốc bàng biển xù xì hiên ngang…

Những người đàn bà Lý Sơn đãi cát cho những nấm mộ giữa biển Đông.

Hơn 20 năm trước, tôi ghé thôn Đông, xã An Vĩnh thăm nhà Mẹ Việt Nam Anh hùng Trần Thị Phẩm. Bà mẹ Việt Nam Anh hùng duy nhất trên đảo Lý Sơn hồi đó tuổi ngoài 70, đang lui cui phơi hành tỏi trên cái sân xi măng của ngôi nhà tình nghĩa vừa mới xây xong. Bóng người mẹ Lý Sơn nhỏ nhắn đơn côi bóng nắng tròn lưng.

Chồng và con trai của mẹ là những hậu duệ của Chánh đội trưởng thủy quân Hoàng Sa Phạm Hữu Nhật hơn 180 năm trước vâng mệnh triều đình chỉ huy 70 dân binh đầu tiên của Lý Sơn dong thuyền nhỏ vượt bão tố ra Hoàng Sa cắm bia dựng mốc chủ quyền, trồng cây, đo đạc thủy trình… Sau nhiều chuyến ra vào Hoàng Sa, lần cuối cùng thân xác Chánh đội trưởng Phạm Hữu Nhật cùng những binh phu Lý Sơn đã gửi lại nơi biển khơi. Chồng và con trai duy nhất của mẹ Phẩm cũng lần lượt hy sinh trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ.

Thân thể chồng gửi lại phương trời nào mẹ Phẩm không thể biết. Còn nơi nằm lại của con trai ở huyện Sơn Tịnh từ sau ngày giải phóng mỗi lần vào đất liền họp Hội phụ nữ huyện, mẹ lại đi tìm và cuối cùng đã tìm thấy. Năm 1979, vào đất liền họp xong, hành trang ra đảo của người mẹ Lý Sơn là nắm cát dưới ngôi mộ con trai Phạm Hồng Thiên, bởi dưới ấy giờ đây chỉ còn là cát. Khi tôi tới thăm mẹ, cũng là lúc ngôi mộ gió của ông Phạm Chánh vừa được lập nên. Hai cha con hùng binh họ Phạm giờ nằm lại nơi nghĩa trang liệt sĩ gần nhà. Cũng gần bên nấm mộ gió của thủy tổ Phạm Hữu Nhật. Cuộc đoàn tụ của những thế hệ Lý Sơn. Một buổi sáng giáp Tết Đinh Dậu 2017, mẹ Phẩm lặng lẽ về với chồng con ở tuổi 93…

Lão ngư Nguyễn Đảng vui mừng thoát nạn từ Hoàng Sa về với vợ con, nhưng chỉ 2 tháng sau ông nằm lại vĩnh viễn ở Hoàng Sa.

Có người ví đàn bà ở Lý Sơn là những “củ tỏi cô đơn”, bởi có đến hơn 400 chị em đơn thân, chủ yếu chồng mất bởi bão tố, tai nạn trên biển. Từ mấy trăm năm trước, những binh phu Hoàng Sa một đi không trở về. Để gọi chồng con trở về, những người đàn bà chít khăn trắng, thân hình liêu xiêu trước gió biển và gào lên thảm thiết: “Chư thần chiếu thả chồng con trở về đi!”. Tiếng của họ lẫn trong tiếng gió cồn cào, nỗi buồn se sắt lòng. Theo tục, con trai cả ở nhà chăm sóc bố mẹ, con thứ sẽ đi Hoàng Sa. Tiếng gọi của các bà mẹ tìm con chìm vào tiếng sóng Hoàng Sa.

Ngày 22/12/2010, nhằm ngày 15/11 âm lịch, khi Tết nhất đã cận kề, thuyền trưởng Lê Minh Tân, 50 tuổi, cùng 5 ngư dân nghèo nhổ neo con tàu QNg 66192 TS ra Hoàng Sa tranh thủ làm phiên biển kiếm lon gạo, manh áo Tết cho con. Ngờ đâu con thuyền đi bằn bặt không về. Cô bé Lê Thị Thanh Thanh, con gái thuyền trưởng Tân, lúc đó 16 tuổi, là Liên đội trưởng, Bí thư chi đoàn lớp, học sinh xuất sắc suốt 10 năm liền ở trường THPT Lý Sơn đã cùng mẹ là bà Ngô Thị Việt bỏ cái Tết năm ấy để lang thang khắp nơi tìm cha, với hy vọng mong manh.

Em Dương Thị Xuân Trường, con gái của “sói biển” Dương Văn Giàu tham gia giao lưu cầu truyền hình năm 2014 và nói về cha mình.

Trên con tàu cá mất tích của thuyền trưởng Tân có một ngư dân 70 tuổi là ông Nguyễn Đảng. Một bi kịch không thể đau đớn hơn. Khi chỉ mới 2 tháng trước đó (tháng 10/2010), ông Đảng là 1 trong 9 thuyền viên trên tàu cá QNg 66478 của “sói biển” Mai Phụng Lưu được Trung Quốc thả về sau mấy tháng trời bắt bớ, giam giữ ở Hoàng Sa.

Ngày trở về, hình ảnh lão ngư Lý Sơn đầu tóc bạc phơ có thâm niên 50 năm bám biển ôm chầm đứa con gái 7 tuổi lúc về đến bờ khiến những người chứng kiến đều ứa nước mắt. Nay thì ngư dân can trường ấy đã không về. Bà Nguyễn Thị Xí, 50 tuổi, vợ của ông Đảng, kể trong nước mắt: “Ông ấy bị bắt giam ở Hoàng Sa mới được thả về đi làm lại kiếm tiền lo Tết cho gia đình. Trước khi đi ông ấy dặn chờ tôi kiếm ít tiền về rồi mới đi sắm Tết. Mẹ con đinh ninh giáp Tết ông ấy về gia đình sum họp, ai ngờ…”.

Ngôi nhà của thuyền trưởng “sói biển” Dương Văn Giàu nằm cuối đảo Lý Sơn, chỉ mấy bước chân là chạm biển. Những ngày đầu tiên của năm 2019, chị Bùi Thị Phước Thạnh, vợ anh, và cô con gái nhỏ là Dương Thị Xuân Trường nằm liệt trong buồng tối ẩm thấp suốt 18 ngày trời. Giữa lúc họ hàng, bà con chòm xóm đứng ra lo liệu hậu sự và đặt thầy cúng làm hình nhân để xây mộ gió, cầu hồn để ngư dân Dương Văn Giàu từ biển khơi nhớ đất liền mà trở về bản quán.

Phụ nữ Lý Sơn luôn mạnh mẽ như những cây phong ba.

Nhớ mùa hè năm 2014, Lý Sơn cũng như cả nước sục sôi giận dữ trước việc giàn khoan Hải Dương 981 của Trung Quốc hạ đặt trái phép trên vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Trong chương trình cầu truyền hình “Tổ quốc nhìn từ biển” do Đài Truyền hình Việt Nam tổ chức, tại điểm cầu trên đảo Lý Sơn xuất hiện bé gái Dương Thị Xuân Trường khi ấy mới 10 tuổi. Cô bé con gái của “sói biển” Dương Văn Giàu, người từng 5 lần bị Trung Quốc bắt bớ, đập phá, tịch thu ngư lưới cụ, hôm ấy bày tỏ nỗi lo lắng của một đứa bé, khi cha đi Hoàng Sa và luôn bị rượt đuổi. Lần ấy, cô bé nới với các chú phóng viên, rằng “Con vừa theo mẹ vào chùa Hang thắp nhang mong cho ba bình yên trở về”.

Giờ thì kình ngư sinh năm 1977 Dương Văn Giàu đã vĩnh viễn nằm lại biển Hoàng Sa vào cái đêm định mệnh 1/1/2019. Khi sóng lớn bất ngờ lật nghiêng con tàu, hất văng thuyền trưởng Giàu từ buồng lái xuống biển đêm. Giờ đây, tại vũng neo đậu Mù Cu ở xã An Hải, huyện đảo Lý Sơn, chiếc tàu QNg 96055 TS của anh Giàu thả chiếc dây neo khá dài, đứng riêng biệt với vẻ cô đơn giữa nhiều chiếc tàu đang xếp một hàng dài. Nỗi đau của mẹ con cô bé Xuân Trường cũng không biết đến bao giờ mới nguôi ngoai…

Trên đảo giờ vẫn còn lưu truyền giai thoại ban đầu làng có cả thảy 15 vị tiền hiền có công khai khẩn Lý Sơn, nhưng sau có 2 vị bị làng họp lại và “trế truất” ngôi tiền hiền, chỉ vì lỗi của hai…bà vợ (!).

Giai thoại có lẽ chỉ là giai thoại. Bởi hiếm nơi đâu có những người phụ nữ như ở Lý Sơn. Không như những làng chài trên đất liền vợ ngồi nhà chờ chồng đi biển. Những người đàn bà Lý Sơn luôn chân luôn tay chịu khó lam làm, hết trên đồng tỏi, lại lặn lội nơi đầu ghềnh cuối bãi quanh đảo để hái rong biển, rau chân vịt, rau đông mỗi khi đến mùa. Những người đàn bà hết lặn xuống bãi san hô sắc như dao cắt, mặc cho sóng dữ dồn dập dội thẳng vào người, lại cheo leo đu mình trên những mỏm đá lởm chởm, để mưu sinh, cùng chồng nuôi sống gia đình.

Không phải những “cây tỏi mồ côi”, mà đàn bà Lý Sơn luôn như những thân phong ba, không nỗi đau đớn, tuyệt vọng nào quật ngã nổi…

Lý Sơn, 4/7/2020

Gần đây nhất, ngày 10/6/2020, tàu cá QNg 96416 TS do ngư dân Nguyễn Lộc (42 tuổi, thôn Tây An Vĩnh, huyện Lý Sơn) làm chủ, kiêm thuyền trưởng cùng 15 lao động hành nghề lặn trên vùng biển Hoàng Sa bị tàu Trung Quốc rượt đuổi, tông chìm, khống chế lấy hải sản, ngư lưới cụ. Toàn bộ ngư dân bị văng xuống biển. May mắn, chiếc túi cá của ngư dân đã chìm sâu 4-5 mét nhưng không biết thế nào lại nổi lên, trở thành phao cứu sinh thần kỳ… Nếu không, Lý Sơn lại thêm 16 ngôi mộ gió cùng 16 “hòn vọng phu”…

TRẦN TUẤN

Tham khảo bài viết gốc ở : Lý Sơn – những cây phong ba mang gương mặt phụ nữ

Nhận xét

Bài đăng phổ biến từ blog này

Tàu lạ đâm chìm tàu ngư dân Lý Sơn đang khai thác rong biển ở Hoàng Sa

Trong lúc tham gia khai thác rong biển (rau chân vịt) tại ngư trường Hoàng Sa, một tàu cá cùng 7 ngư dân Lý Sơn (Quảng Ngãi) bị tàu của nước ngoài đâm chìm. Hiện 7 ngư dân trên tàu cá đã được kịp thời cứu vớt và đang trên đường đưa về bờ. Chiều 27.5, thông tin từ UBND huyện Lý Sơn (Quảng Ngãi) cho biết, tàu cá bị đâm chìm mang số hiệu QNg 967.98 – TS, do ngư dân Lê Hơn (ở thôn Tây xã An Hải, huyện đảo Lý Sơn) làm chủ kiêm thuyền trưởng, trên tàu có 7 lao động đều là người địa phương. Tàu cá QNg 967.98 – TS cùng 7 lao động xuất bến tại đảo Lý Sơn ra khai thác rong biển tại ngư trường Hoàng Sa vào ngày 18.5 đến ngày 24.5. Khi tàu đang khai thác rong biển tại ngư trường Hoàng Sa thì bị tàu của nước ngoài xuất hiện, ngăn cản và đâm chìm. Chủ tàu cá bị nạn đã kịp thời liên lạc với tàu cá địa phương đang khai thác hải sản tại ngư trường này và được cứu vớt kịp thời. Ngay sau khi được cứu vớt lên tàu cá, chủ tàu bị nạn đã liên lạc về đất liền báo cáo và Bộ Tư lệnh vùng cảnh sát biển 2 đã ...

Lý Sơn tăng cường bảo vệ thương hiệu tỏi

Tại huyện Lý Sơn (Quảng Ngãi) hiện nay, giá hành, tỏi đang liên tục giảm. Tại chợ huyện Lý Sơn, 1 kg tỏi khô loại 1 được tư thương thu mua với giá dao động ở mức 50.000-55.000 đồng, giá hành tím cũng chỉ trên dưới 15.000-17.000 đồng/kg, thấp hơn so với thời điểm sau Tết nguyên đán 20.000-30.000 đồng/kg. Theo lý giải của nhiều nông dân trồng tỏi, năm nay vì lượng tỏi được tư thương lén lút vận chuyển từ đất liền về đảo để trộn với tỏi Lý Sơn rồi tuồn ra thị trường tiêu thụ kiếm lời nên tỏi Lý Sơn đang mất dần thương hiệu. Điều này khiến giá tỏi liên tục hạ dài. Được biết thời gian qua, huyện Lý Sơn đã tăng cường các biện pháp để bảo vệ thương hiệu tỏi Lý Sơn bằng nhiều biện pháp. Cụ thể như hỗ trợ và vận động các chủ tàu thuyền không chở tỏi về đảo, ngăn chặn và xử lý nghiêm các trường hợp lén lút vận chuyển tỏi từ đất liền ra đảo để trộn với tỏi Lý Sơn… Phạm Mịnh Coi thêm ở : Lý Sơn tăng cường bảo vệ thương hiệu tỏi

Lý Sơn đạt tổng doanh thu từ du lịch hơn 276 tỷ đồng

Năm 2018, kinh tế Lý Sơn tiếp tục tăng trưởng ổn định, Quốc phòng an ninh được giữ vững, sản xuất, kinh doanh có bước chuyển biến tích cực. Tổng giá trị sản xuất các ngành kinh tế của huyện Lý Sơn đạt gần 1.700 tỷ đồng, tăng 11%; thu nhập bình quân đầu người năm 2018 đã đạt trên 35 triệu đồng, tăng trên 5 triệu đồng so với năm 2017. Kết quả này xứng đáng để Đảng bộ, chính quyền, quân và nhân dân huyện Lý Sơn tự hào về những thành tựu đạt được. Và, để có được thành quả trên, sự đóng góp của ngành du lịch – một ngành kinh tế trọng tâm được Lý Sơn xác định trong nhiệm kỳ 2015-2020 là đặc biệt lớn. Chính sự lựa chọn phát triển du lịch để bứt phá trong phát triển kinh tế - xã hội đã giúp cho đảo Lý Sơn ngày càng khởi sắc, đời sống người dân trên đảo không ngừng được nâng cao. Bên đĩa bánh, hạt dưa ngày Tết, vợ chồng bà Võ Thị Lan – chủ dịch vụ du lịch home stay Loan Anh vui mừng vì năm 2018 là một năm làm dịch vụ du lịch thành công của gia đình mình. Mô hình du lịch home stay đã giúp...